Giza, Wielkie Piramidy Egiptu nidaleko Kairu

 

 

 

 

 Giza

 

"Z wierzchoÅ‚ka tych piramid spoglÄ…da na nas czterdzieÅ›ci wieków."
--
Napoleon Bonaparte powiedział do swoich żołnierzy przed Bitwą o Gizę w 1798 roku

 

 

Great Pyramids at Giza, Egypt

 

 

Trzy Wielkie Piramidy wzniesione w Gizie sÄ… uznawane za jeden z  najwspanialszych zabytków z czasów starożytnych. Mimo że dziÅ› jest popularnym miejscem wycieczek turystycznych, to pierwotnym przeznaczeniem Gizy w okresie panowania faraonów byÅ‚a nekropolia. Na przedmieÅ›ciach Gizy odnaleziono grobowiec z okresu Pierwszej Dynastii Faraona Wadj (Djet), natomiast na zalakowanych dzbanach odkrytych w grobowcu na poÅ‚udniu Gizy udaÅ‚o siÄ™ znaleźć wzmianki o Drugiej Dynastii Faraona Ninetjera. Jednak dopiero piramida Cheopsa, Faraona Czwartej Dynastii, zadecydowaÅ‚a, że Giza bÄ™dzie miejscem pochówku królów i hoÅ‚du umarÅ‚ym. W ten wÅ‚aÅ›nie sposób miasto umarÅ‚ych przyćmiÅ‚o miasto żywych znajdujÄ…ce siÄ™ tuż obok i zdecydowanie króluje nad biaÅ‚ymi piaskami pustyni. NajwiÄ™ksza piramida w Egipcie  - Cheopsa, i najwiÄ™ksza spoÅ›ród trzech Wielkich Piramid, choć należy podkreÅ›lić, że jest wyższa jedynie o 10 metrów od Czerwonej piramidy Snefru.

 

Po przekÄ…tnej, na poÅ‚udniowy zachód od piramidy Cheopsa znajdziemy piramidÄ™ jego syna, Khephrena, i choć jest ona zdecydowanie mniejsza, to kÄ…t patrzenia sprawia wrażenie, że wszystkie trzy sÄ… podobnej wielkoÅ›ci. WÅ‚aÅ›ciwie, to piramida Kephrena wydaje siÄ™ najwiÄ™ksza, gdyż wybudowano jÄ… na wyższym podÅ‚ożu i niektórzy twierdzÄ…, że byÅ‚o to przemyÅ›lane dziaÅ‚anie Kephrena, żeby wydać siÄ™ lepszym od ojca. Centralne poÅ‚ożenie daje optyczne wrażenie wielkoÅ›ci, a dodatkowo część kamieni jest w stanie praktycznie nienaruszonym, dlatego wÅ‚aÅ›nie czÄ™sto jest mylona z WielkÄ… PiramidÄ… (Cheopsa) – fakt, który na pewno ucieszyÅ‚by Kheprena.

 

Ostatnia piramida to grobowiec syna Khephrena, Menkaure. Jest ona nie tylko najmniejsza, ale również nieco inna niż pozostaÅ‚e dwie. Po pierwsze piramida Menkaure nie jest w caÅ‚oÅ›ci z piaskowca - najwyższa jej część zbudowana zostaÅ‚a z cegieÅ‚, podobnie jak kilka piramid w Dahshur, mimo że daty powstania tych budowli dzieli kilka wieków. Jedna z teorii gÅ‚osi, że Menkaure nie skoÅ„czyÅ‚ budowy przed swojÄ… Å›mierciÄ… i pozostaÅ‚Ä… część budowano w poÅ›piechu, żeby zdążyć przed pogrzebem. Po drugie piramida Menkaure nie stoi w linii (przekÄ…tnej) z pozostaÅ‚ymi piramidami, ale prawie sto metrów na poÅ‚udniowy wschód. Jeżeli byÅ‚ to przypadek lub bÅ‚Ä…d, to architekci musieli poważnie siÄ™ pomylić w obliczeniach, gdyż jak wiadomo starożytni Egipcjanie bardzo dobrze znali siÄ™ na matematyce. W ciÄ…gu ostatnich kilku lat pojawiÅ‚a siÄ™ myÅ›l, że Wielkie Piramidy Gizy miaÅ‚y raczej ustawieniem odzwierciedlać liniÄ™ trzech gwiazd w konstelacji Oriona: Alnitak, Alnilam i Mintaka. Jenak ta teoria nie znalazÅ‚a uznania wÅ›ród wielu ekspertów.

 

 

Pomniki i zabytki Gizy można podzielić na dwie grupy przy pomocy wadi. WiÄ™ksza grupa bÄ™dzie siÄ™ skÅ‚adać z trzech Wielkich Piramid Cheopsa, Khephrena i Menkaure, Sfinksa, piramid Królowych, Å›wiÄ…tyÅ„ i otaczajÄ…cych budynków, oraz prywatnych grobowców arystokracji. Druga grupa, która znajduje siÄ™ na wzniesieniu na poÅ‚udniowym wschodzie, to groby ludzi z różnych klas spoÅ‚ecznych. Podczas gdy niemal wszystkie budowle z wiÄ™kszej grupy sÄ… z piaskowca przetransportowanego do Gizy z kamienioÅ‚omów, groby „zwykÅ‚ych” Egipcjan zostaÅ‚y po prostu wykute w skale, która znajduje siÄ™ na miejscu.

 

Wszystkie trzy piramidy stojÄ… puste. Prawdopodobnie ich zawartość zostaÅ‚a splÄ…drowana podczas rozruchów politycznych koÅ„czÄ…cych erÄ™ Starego PaÅ„stwa, kiedy to miaÅ‚ miejsce upadek monarchii. Jednak badacze natrafiajÄ… w Å›rodku na niespodzianki! Naukowcy wierzÄ…, że wzdÅ‚uż poÅ‚udniowych i wschodnich Å›cian piramidy Khufu w szczelnych kanaÅ‚ach, bez obiegu powietrza sÄ… pozostawione przez starożytnych Egipcjan Å‚odzie – i nie chodzi wcale o maÅ‚e Å‚ódki do obrzÄ™dów rytualnych, ale normalnych rozmiarów barki używane do pochówków jak odnaleziona w 1954 roku. Niedawno odkryto dowód na istnienie tunelu Å‚Ä…czÄ…cego ukrytÄ… komnatÄ™ w Wielkiej Piramidzie (Cheopsa) z nieznanÄ… wczeÅ›niej komnatÄ… znajdujÄ…cÄ… siÄ™ pod Sfinksem. Wciąż nie wiadomo jakie skarby i tajemnice sÄ… tam pochowane, ale mamy nadziejÄ™, że nie bÄ™dziemy czekać dÅ‚ugo na ich odkrycie.

 

 

Wybór Gizy na miejsce pochówku jest dość oczywisty, z uwagi na geograficzne cechy tego terenu: jest to wzniesienie, stosunkowo pÅ‚askie i górujÄ…ce nad okolicÄ…. Jakikolwiek budynek czy pomnik postawiony wÅ‚aÅ›nie tam jest widoczny z daleka, szczególnie podczas podróży po Nilu. A Wielkie Piramidy bez problemu widać z Kairu! KolejnÄ… zaletÄ… jest duża ilość piaskowca na miejscu, dziÄ™ki czemu wiÄ™kszość surowca nie musiaÅ‚a być transportowana z odlegÅ‚ych miejsc.

 

 

Od mniej wiÄ™cej V wieku p.n.e. ludzie kradli kamienie z piramid, które nastÄ™pnie byÅ‚y wykorzystywane na budowach w pobliskim Kairze. Na poczÄ…tku zabierano wypolerowane bloki z zewnÄ™trznej warstwy, potem delikatniejsze kamienie. Wiele starych budynków w Kairze powstaÅ‚o częściowo z kamieni zabranych z piramid. Dewastacja zabytków trwaÅ‚a aż do XIX, kiedy to wysiÅ‚ki organizacji walczÄ…cych o zachowanie dziedzictwa i odnowa dumy narodowej ze starożytnych zabytków doprowadziÅ‚y do zaprzestania procederu. Mówi siÄ™, że gdyby czÅ‚owiek nie zaczÄ…Å‚ niszczyć piramid, to zachowaÅ‚yby one swój pierwotny ksztaÅ‚t do dnia dzisiejszego – tak jak podsumowuje to przysÅ‚owie „CzÅ‚owiek boi siÄ™ upÅ‚ywu czasu, ale czas boi siÄ™ piramid”.

 

Tak naprawdÄ™ nie wiadomo jak wielka jest Giza. Od 1800 roku, kiedy to Bezoni, Caviglia, Perring i Vyse rozpoczÄ™li pierwsze systematyczne badania w Gizie, bez przerwy kontynuowane sÄ… prace odkrywcze podczas których badacze znajdujÄ… wiele grobowców i artefaktów. Mimo że Giza zostaÅ‚a przekopana i przeszukana bardziej szczegóÅ‚owo niż jakiekolwiek inne miejsce w Egipcie, i możliwe, że lepiej niż jakiekolwiek inne miejsce na Å›wiecie, to nikt nie jest w stanie powiedzieć jak wiele jeszcze zostaÅ‚o do odkrycia.

 

 

Zobacz również:

Artykuły o Gizie

Poszukiwania ukrytych komnat na płaskowyżu Gizy

Piramidy i ÅšwiÄ…tynie Gizeha, napisane przez W.M. Flinders Petrie

Grobowce Gizy

Mapa płaskowyżu Gizy

Giza – Wioska, napisane przez Marie Parsons

Wielka Piramida Menkaure

Wycieczki do Gizy

 

Ostatnia aktualizacja: 21 sierpnia 2011